Όποιος λέει είτε ότι ο καιρός για ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ δεν έχει έρθει ακόμη είτε ότι έχει περάσει μοιάζει με κάποιον που λέει ότι ο καιρός για ΕΥΤΥΧΙΑ δεν έχει έρθει ακόμη ή ότι έχει περάσει.
– Επίκουρος
Το βιβλίο ετούτο εκδόθηκε πριν τρία χρόνια στην Αυστραλία και έχει πρωτότυπο τίτλο Travels with Epicurus: A Journey to a Greek Island in search of an Authentic Old Age (Ένα ταξίδι σ’ ένα ελληνικό νησί προς αναζήτηση ενός αυθεντικού γήρατος). Ο συγγραφέας του, Ντάνιελ Κλάιν, 73 ετών τότε, βρέθηκε σε μια κρίσιμη στιγμή της ζωής όπου έπρεπε να αποδεχτεί το επερχόμενο γήρας ως μια ΦΥΣΙΚΗ εξέλιξη του εαυτού του ως ανθρώπου ή να εξακολουθήσει να κυνηγά, με λύσσα ή με μέτρο, το μεγαλεπήβολο ευκταίο όραμα “για πάντα νέος” (forever young).
Αντί να ενδώσει ή να παραδοθεί αμαχητί στα συνήθη αστικά διλήμματα που σε καλούν είτε να αποδεχτείς τη μοίρα σου είτε να πληρώσεις τους “θαυματοποιούς” γιατρούς να σε ξανακάνουν νέο, προτίμησε να αναζητήσει απαντήσεις στη φιλοσοφία της ζωής και της φύσης μας. Πήρε λοιπόν τα φιλοσοφικά του μελετήματα της πρώτης και της μέσης του ηλικίας και επισκέφτηκε το νησί της νιότης του, την Ύδρα, θεωρώντας ότι διαθέτει πια μπόλικο χρόνο και την κατάλληλη ατμόσφαιρα να αναστοχαστεί και να μελετήσει τί θα κάνει παρακάτω στη ζήση του. Πώς θα συνεχίσει: ζώντας ή επενδύοντας στο αβέβαιο;
Είχε πάντα κατά νου αυτό που ο σοφός Επίκουρος σημειώνει προς το φίλο του Μενοικέα, ότι ο ηλικιωμένος βρίσκεται σε ιδανική θέση για να ανοίξει το μυαλό του σε νέες ιδέες, “ως συνέπεια της απουσίας φόβου για το μέλλον“. Διάλεξε και πάλι την Ύδρα στην οποία είχε καταφύγει νέος και οργισμένος, ακολουθώντας την τρίπτυχη διδαχή του δασκάλου του Τίμοθυ Λίρυ, Φτιαχτείτε, συντονιστείτε, αποσυρθείτε. Διάλεξε ένα καφενεδάκι του νησιού και τις παρέες των υδραίων Δημήτρη, και Τάσου, αλλά και τη συντροφιά του σκύλου του, Σνούκερς. Κι άρχισε να μελετάει ξανά από την αρχή! Όχι μόνο τη φιλοσοφία αλλά και τις τέχνες της ζωή του.
Νατ Κινγκ Κόουλ, Μανταίν, Νίτσε, Χούσσερλ, Χόφμαν, Σβέντσεν, Κόουλ Πόρτερ, Ράσσελ, Ράιτ, Χουιζίνγκα, Σαρτρ, Πλάτων, Σωκράτης, Έλβιν Τζόουνς, Χάιντεγκερ, Αισχύλος, Χάμμαν, Κικέρωνας, Αριστοτέλης, Γέιτς, Έρικσον, Ντίκενς, Τουαίν, Μπέργκμαν, Μποργκ, Φελίνι, Κίρκεγκορ, Μπέκερ, Σινάτρα, Γουίλιαμς, Λέννον, Καμύ, Λίρυ, Τζέιμς, Ένγκελς, Σενέκας, Τζάκομπυ, Επίκτητος, Μάρκος Αυρήλιος, Μένκιος, Σοπενχάουερ, Μπέικον, Χίτσενς, Χάρρις, Ντόκινς, Σαίξπηρ, Μάρβελ, Αρσάμα Ντάρμα, Χάξλεϋ, Μάλερ, Μπλέικ, Μέρτον.
Έψαξε διεξοδικά μέσα σε όλα αυτά να βρει το νόημα και το νήμα της συνέχειάς του. Και το βρήκε, μας εξηγεί, ανθολογώντας όλους τους παραπάνω για να στηρίξει τις απόψεις και τις αποφάσεις του! Κυρίως όμως έγραψε αυτό το βιβλίο για να μοιραστεί μαζί μας αυτήν την αποκαλυπτική εμπειρία.
Ευτυχής δεν είναι ο νέος άνθρωπος αλλά ο γέρος που έχει ζήσει καλή ζωή, γιατί στον ανθό της ηλικίας του ο νέος άγεται και φέρεται από την τύχη σε μεγάλο βαθμό και έχει ευμετάβλητες πεποιθήσεις, ενώ ο γέρος βρίσκεται αραγμένος στο λιμάνι, έχοντας κατοχυρώσει την αληθινή ευτυχία του.
– Επίκουρος
Ενώ διάβαζε, αμφέβαλε, αναρωτιόταν και ψαχνόταν, άκουγε παράλληλα τις συζητήσεις της συνταξιούχου παρέας στο διπλανό τραπεζάκι και η ώσμωση αυτή τον βοήθησε τα μάλα. Ανακάλυψε, δε, ότι η πόση της ελληνικής ρετσίνας μπορεί να αποτελέσει “όπλο” έναντι των μεγάλων αναπάντητων φιλοσοφικών ερωτημάτων που είναι ικανά να σε αποσπάσουν από την ευδαιμονία. Κατά τη διάρκεια αυτής της θερινής διαδικασίας, επιβεβαίωνε στην πράξη αυτά που του αρμόζανε ως ανθρώπου, όλα, κατά κράτος, επικούρεια:
– Ο πλούτος μας δεν συνίσταται σε αυτά που έχουμε αλλά σε αυτά που απολαμβάνουμε.
– Είναι αδύνατο να ζει κανείς συνετά, καλά και δίκαια, αν δε ζει ευχάριστα.
– Τίποτα δεν είναι αρκετό για όποιον βλέπει το αρκετό ως λιγοστό.
– Προτού καθίσεις να φας ή να πιεις οτιδήποτε, σκέψου προσεκτικά με ποιον τρως ή πίνεις και όχι τι τρως ή τι πίνεις, γιατί το να γευματίζει κανείς χωρίς έναν φίλο είναι ζωή λιονταριού ή λύκου.
Φυσικά, αυτά που γράφει δεν αφορούν μόνο τους τριτήλικους ή τους ηλικιωμένους, τους συζύγους ή τους ερωτευμένους. Η ΕΥΤΥΧΙΑ είναι φυσικό δικαίωμα όλων μας. Και βέβαια δεν είναι τυχαίο ότι, απ’ όσους ξαναμελέτησε και επανεξέτασε, διάλεξε τον Επίκουρο για τα ταξίδια του και για τον τίτλο του βιβλίου του.
ΥΓ: Θα πρέπει να αποδώσω τα εύσημα στον μεταφραστή Πέτρο Γεωργίου ο οποίος έκανε εξαίρετη δουλειά στην απόδοση των αποσπασμάτων που ανθολογεί ο κύριος Daniel Klein.
του Κώστα Γ. Καρδερίνη
Παρουσίαση του βιβλίου και του μεταφραστή του στην ειδική εκδήλωση του “Κήπου Θεσσαλονίκης”
