Ο σκοπός της παρουσίασης των σκέψεων πάνω στο θέμα, δεν είναι να σκιαγραφήσουμε την ηθική προσωπικότητα του δεισιδαίμονα, ούτε να παρουσιάσουμε το ψυχογραφικό του προφίλ.
Πολύ περισσότερο δεν έχουμε σκοπό να αναλύσουμε την ουσία και το Είναι του μεταφυσικού.
Σκοπός μας είναι να φανερώσουμε τις παγίδες που παραμονεύουν στο δρόμο της ζωής του κάθε ανυποψίαστου και οι οποίες οδηγούν στην δεισιδαιμονία, το φόβο και την ανασφάλεια του μεταφυσικού.
Και αυτές τις παγίδες μπορούμε να αποφύγουμε μόνο και αν έχουμε κατά νου τις συμβουλές του Δασκάλου μας, του Επίκουρου.
Στις αρχές Απρίλη λοιπόν, του περασμένου χρόνου πήρα το παρακάτω μήνυμα, από έναν αγαπημένο φίλο:
«Φίλοι μου,
Φαίνεται ότι τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν! Με την απόφαση 66/281 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε την 20η Μαρτίου ως Διεθνή Ημέρα Ευτυχίας. Μάλιστα στο σκεπτικό της απόφασης αναφέρεται ο “μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος, Επίκουρος ο Αθηναίος, που πρώτος μίλησε για την ευτυχία και την υγεία της ψυχής”!
Χαίρετε φίλοι και μέμνησθε τα δόγματα της ευδαιμονίας»
-*-
Διάβασα το μήνυμα και χάρηκα, στην αρχή.
Και ύστερα, όταν η σκέψη μου ακολούθησε άλλο μονοπάτι, μελαγχόλησα. Δηλαδή, αναρωτήθηκα, η ευτυχία δεν καταχτιέται, αλλά επιβάλλεται, με διαταγές και εγκυκλίους;
Με διαταγές και εγκυκλίους μπορούμε να καταργήσουμε άραγε και… την ανθρώπινη βλακεία;
Θα μου πεις, αν είσαι δούλος στα λατομεία της Σικελίας, πως μπορείς να κατακτήσεις την ευτυχία μόνος σου;
Εδώ αναγκάζεται κάποιος να ατενίσει το γαλαξιακό κενό, μήπως και βρει απάντηση. Γιατί έτσι είναι η ανθρώπινη φύση. Να αναζητά απαντήσεις. Και αν δεν τις βρίσκει, το έχω ξαναπεί: Οι απαντήσεις έρχονται από την ίδια τη ζωή σαν έλκος ή σαν άλγος.
Απάντηση λοιπόν υπάρχει, αρκεί κανείς να επιστρέψει στη ρίζα της ανθρώπινης φύσης. Γιατί τα πάντα βρίσκονται μέσα σ’ αυτήν. Και το καλύτερο μονοπάτι σε μια τέτοια επιστροφή, δεν είναι άλλο παρά η επικούρεια κοσμοθέαση. Γιατί είναι το μόνο φιλοσοφικό σύστημα που μιλάει με όρους φύσης. Είναι ο μόνος πόρος μπροστά στην απορία του καθένα μας.
Και ένας τέτοιος σχεδιασμός, αναζήτησης απαντήσεων, που γίνεται με βάση την ιστορική εμπειρία, την ιστορική μνήμη και με όρους φύσης, σίγουρα είναι προτιμότερος από το όποιο άλλο κατασκεύασμα του νου.
Παίρνοντας λοιπόν το μονοπάτι της ιστορίας ανάποδα, προς τα πίσω, μέσα στα σκονισμένα ερμάριά της, ανακαλύπτει κανείς έννοιες όπως Αυτάρκεια, επιθυμία, φιλία, φόβος, πιθανότητα, απρόοπτο, κ.τ.λ. και με βάση αυτές τις επικούρειες έννοιες, προσπαθεί να κάνει κάποιους συλλογισμούς εύρεσης απαντήσεων.
-*-
Η πρώτη έννοια που φαντάζει στο πλαίσιο είναι η Αυτάρκεια. Αυτάρκεια με την έννοια της ελευθερίας και όχι με την χριστιανική έννοια της ολιγάρκειας.
Πως διαχειρίζεται όμως κανείς την ελευθερία του, σε μια εποχή που αρνείται να πεθάνει;
Μέσα σ’ αυτήν την εποχή στέκεται το «εγώ» του καθένα μας, στο κέντρο του κόσμου. Και αυτό το «εγώ», είναι το ίδιο που χθες, προχθές ή πριν από μερικά χρόνια, σκέφθηκε, αισθάνθηκε, φαντάστηκε ή έδρασε σε σχέση με ένα συγκεκριμένο σκοπό και θα εξακολουθήσει να είναι κατά βάση το ίδιο «εγώ» και αύριο, μεθαύριο ή μετά από καιρό, όταν θα ζει κάποιες διαφορετικές καταστάσεις.
Μιλώντας όμως για το «εγώ» και λέγοντας ότι είμαι Αυτός, βεβαιώνω μεν ένα είδος εσωτερικής συνέχειας αλλά δεν έχω καθορίσει ακόμα κάτι που εκκρεμεί και είναι εξαιρετικά σημαντικό.
Δεν έχω απαντήσει ακόμα στο ερώτημα προς τα πού στρέφομαι, προς τα πού κατευθύνομαι;
Με άλλα λόγια, βρισκόμενος στο κέντρο του κόσμου, δεν έχω καθορίσει το περιεχόμενο της προσωπικής μου επικράτειας.
Έχω κέντρο, αλλά δεν έχω ακόμα καθορισμένη ταυτότητα. Και για να αποκτήσει ταυτότητα η προσωπική μου επικράτεια, πρέπει να προβώ σε αποφυγές και επιλογές, που θα γεμίσει αυτό το άδειο προς το παρόν σχήμα.
Εδώ, όσο αφορά τις επιλογές, ανοίγονται διάφοροι δρόμοι.
Ένας, είναι αυτός που αναφέρεται στην Κτητικότητα.
Ένας άλλος αναφέρεται στη γενναιότητα και στις ανθρώπινες σχέσεις.
Ένας τρίτος, αναφέρεται στην πνευματική λαιμαργία, που μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα μας.
Υπάρχουν ακόμα και άλλοι δρόμοι, μα θαρρώ πως οι τρείς που αναφέραμε πιο πάνω είναι και οι σημαντικότεροι.
-*-
Ο πρώτος δρόμος της κτητικότητας :
Ο πυρήνας όλων των δράσεων που αφορούν τον πρώτο δρόμο, της Κτητικότητας, είναι η επιθυμία. Στην περίπτωση αυτή, ο κόσμος υπάρχει, όχι για να τον κερδίσω ως έπαθλο, να αγωνιστώ δηλαδή, για να τον κατανοήσω, να μάθω να σκέφτομαι, λαμβάνοντας υπόψη τη φύση του, αλλά βλέπω τον κόσμο σαν ορυχείο από το οποίο τραβώ κατά την επιθυμία μου όση ποσότητα μεταλλεύματος θέλω.
Η παραπάνω σκέψη δεν σημαίνει πως η επιθυμία είναι κάτι κακό, και πως θέλουμε να την καταργήσουμε. Η επιθυμία είναι συνιστώσα της Ύπαρξης. Και για να το πω αλλιώς, η ίδια σου η ύπαρξη είναι μια επιθυμία.
Συνεπώς το θέμα δεν είναι η επιθυμία αλλά το περιεχόμενο της επιθυμίας. Τι επιθυμούμε δηλαδή;
Επιθυμούμε την απόκτηση αγαθών;
Μα ένας τέτοιος προσδιορισμός του «εγώ» από τα πράγματα, κάνει το άτομο να μη μπορεί να διαθέσει τον εαυτό του. Με άλλα λόγια χάνει το δικαίωμα της απόφασης. Τώρα πλέον για το άτομο αποφασίζουν άλλοι, αυτοί που ελέγχουν τα πράγματα, και το «εγώ» ταπεινωμένο, ολοένα βυθίζεται στην αγκαλιά αυτών που αποφασίζουν γι’ αυτό.
Καταλαβαίνουμε όλοι, πως πρόκειται για την απώλεια του ύψιστου αγαθού της ελευθερίας. Η επικούρεια Αυτάρκεια έχει πάει βόλτα στο φάρο και το άτομο χάνει την ικανότητα να περιπλανηθεί, να μελετήσει, να προσλάβει εμπειρίες για να μάθει ποιος επιτέλους είναι και να αποκτήσει την ταυτότητα που λέγαμε προηγουμένως.
Εκτός από την απώλεια της Ελευθερίας, το γεγονός ότι αφήσαμε την επιθυμία ανεξέλεγκτη, κάνει να εμφανίζεται στη συνείδηση και μια αντίφαση.
Από τη μια φανταζόμαστε την ηδονική στιγμή, ότι θα έχουμε στο πιάτο ότι επιθυμούμε, από την άλλη αυτή η ηδονική αυτή στιγμή σκιάζεται από τη σκέψη ότι, αργά ή γρήγορα, η λεία θα μας ξεφύγει μέσα από τα χέρια μας, γιατί κανένας δεν μπορεί να τα βάλει με τη φθαρτότητα της ύλης.
Συνεπώς το πιάτο και το περιεχόμενό του, καθώς και το χέρι που βαστάει το πιάτο, πρέπει να τοποθετηθούν κάπου, όπου η φθαρτότητα της ύλης να μηδενίζεται.
Να τοποθετηθούν σε ένα κόσμο σταθερό που δεν υπόκειται στους ορισμούς της ύλης. Σε έναν κόσμο άυλο, που πιθανόν να μην μπορούμε να τον προσδιορίζουμε αλλά τον νιώθει και τον βιώνει η… ψυχή. Και η πρώτη παγίδα έχει στηθεί.
Οι μεταθανάτιες εμπειρίες, του τάχα μου δήθεν, και οι μετενσαρκώσεις, το κάρμα και η ζωή μετά τη ζωή, τα οοομ της γιόγκα και οι διαλογισμοί, θα αποτελούν από δω και πέρα τον κόσμο του ανθρώπου της κτητικότητας.
Η δεισιδαιμονία του μεταφυσικού θα έχει για τα καλά θρονιαστεί στο ακατοίκητο κεφάλι του ανθρώπου, αυτού του είδους.
Η κάμαρα με την κλειστή πόρτα θα γίνει το σύμβολο του κρυμμένου εαυτού.
Η ζωή πια δεν θα ανεβοκατεβαίνει. Θα περπατά, έξω καιρού και τόπου, κάνοντας παρέα τους βρικόλακες των αμερικάνικων τηλεοπτικών απόβλητων.
Αυτός ο άνθρωπος από δω και πέρα θα κλείνει τα μάτια για να προστατευθεί από την ομορφιά της πραγματικής και ανεπανάληπτης ζωής.
Όμως δεν ξέρει, ο άνθρωπος της κτητικότητας, πως κανένα πρόβλημα δεν λύνεται με κλεισμένα τα παντζούρια σε σκοτεινό δωμάτιο και κάνοντας σημειωτόν. Πρέπει να βγει στο φως και να τραβήξει εμπρός ή να σπάσει (κατά πως θάλεγε και ο μεγάλος Καζαντζάκης).
-*-
Ο δεύτερος δρόμος της γενναιότητας :
Μήπως όμως η επιθυμία, δεν στρέφεται προς την απόκτηση των υλικών αγαθών αλλά των πνευματικών, όπως είναι η διάκριση που προέρχεται από την ένταξη του ατόμου σε ένα σύνολο ομοίων, σε μια μικρή ή μεγάλη κοινωνική ομάδα;
Ναι. Συμφωνώ πως, στη φύση του ανθρώπου είναι, να θέλει να δοκιμαστεί και να διακινδυνεύσει.
Συμφωνώ, πως κανείς δεν αισθάνεται σπουδαίος ή αξιόλογος μέσα στο σπίτι του. Θέλει να ανοιχτεί σε ένα χώρο αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε ζωντανές υπάρξεις.
Θέλει να νιώσει ο καθένας μας, τις ηδονικές στιγμές που εισπράττει μόνον όταν αποφασίσει να εκθέσει τον εαυτό του σε δημόσιο χώρο. Το αίσθημα ότι είναι δυνατόν να μας επιδοκιμάσουν, να επαινέσουν μια σκέψη μας ή μια πράξη μας, αυτό το αίσθημα δεν μπορεί να γεννηθεί μέσα στους τέσσερες τοίχους του δωματίου, όταν κλείνει η πόρτα πίσω μας.
Όπως και να έχει το πράγμα, όλες αυτές οι συγκινήσεις, συμβάλλουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην ενδυνάμωση της αυτοεπίγνωσης και αυτοβεβαίωσης, η οποία μόνο με την επικοινωνία με τον άλλον μπορεί να παραχθεί.
Και στην περίπτωση αυτή διακρίνουμε και πάλι μια αντίφαση.
Αυτή η επιθυμία για διάκριση, έρχεται σε μετωπική σύγκρουση ειδικά στην σημερινή εποχή, με το γεγονός ότι οι κοινωνικοί θεσμοί αδυνατούν να εκφράσουν με οποιοδήποτε τρόπο το μεγάλο κατόρθωμα της επίτευξης μιας αρμονικής ισορροπίας μεταξύ του ατομικού και του κοινωνικού.
Οι πάσης φύσεως βανδαλισμοί δημοσίων χώρων, είναι δηλωτικοί αυτής της έλλειψης ισορροπίας.
Συνεπώς
Πρώτον : το να βγεις και να προσφέρεις στους άλλους αυτό που οι άλλοι περιμένουν από σένα και όχι αυτό το ελάχιστο που εσύ θέλεις να δώσεις, έχει να κάνει με γενναιότητα.
Δεύτερον : Ενώ από τη μια, με μια θαρραλέα έξοδο από το «εγώ», μπορεί να ικανοποιηθεί η επιθυμία για διάκριση, από την άλλη, ο κάθε νεοεισερχόμενος σε ένα χώρο συλλογικότητας, είναι αδύνατο να προδικάσει το τι θα του επιφέρει η εμπειρία του εκεί.
Ενώ η έξοδος από το «εγώ», ξεκίνησε σαν ένας τρόπος περιφρούρησης και ενδυνάμωσης της ατομικότητας, ξαφνικά εμφανίζεται μια άγνωστη σ’ αυτόν κατάσταση μέσα στην οποία η μοναδικότητά του μπορεί να συμπιεστεί αφόρητα.
Και όταν αυτή η άγνωστη κατάσταση συμβαίνει επαναληπτικά και αρχίζει να δημιουργεί φόβο, το άτομο τρομαγμένο, αδυνατεί να εκθέσει περαιτέρω τον εαυτό του, ενώ η ανάγκη για επικοινωνία και διάκριση παραμένει.
Το άτομο, μέσα σ’ αυτήν την νοητική σύγχυση, αρχίζει και δημιουργεί έναν δικό του κόσμο, έναν κόσμο άυλο που…. του είπαν ότι υπάρχει.
Αν μπορέσει να επικοινωνήσει μ’ αυτόν τον κόσμο, η επικοινωνία θα να είναι εκ του ασφαλούς. Δεν υπάρχει καμιά απειλή εκεί.
Το μέσον επικοινωνίας μ’ αυτόν τον κόσμο δεν είναι άλλο παρά η…. ψυχή. Και η δεύτερη παγίδα έχει στηθεί.
Οι πάσης φύσεως δονήσεις και κραδασμοί, οι αύρες και τα αστρικά ταξίδια, τα δένδρα της ζωής και οι Καμπάλες, οι Σολομωνικές και οι αστρολογικοί χάρτες, θα αποτελούν από δω και πέρα τον κόσμο με τον οποίο θα επικοινωνεί ο δειλός. Σ’ αυτόν τον κόσμο θα αισθάνεται γενναίος και ασφαλής. Τίποτα δεν φαίνεται να τον απειλεί.
Όμως αυτός ο κόσμος είναι εικονική πραγματικότητα μακριά από την πραγματική ζωή.
Η ζωή μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο σε κάνει, όχι να ζεις αλλά απλά να υπάρχεις. Και όταν απλά υπάρχεις δεν δημιουργείς. Είσαι η πηγή που έγινε στέρνα.
-*-
Ο τρίτος δρόμος, της πνευματικής λαιμαργίας.
Κάποτε μία δασκάλα με ρώτησε γιατί τα παιδιά της πρώτης δημοτικού μέσα σε τρεις μήνες γίνονται κουφά.
Όταν τη ρώτησα τι εννοεί μου είπε ότι :
«Λέω κάτι και αμέσως ρωτώ τι είπα. Ένα δύο χέρια θα σηκωθούν, τα άλλα παιδάκια λες και δεν άκουσαν τίποτα. Και αυτό κατ’ εξακολούθηση».
Της απάντησα ότι αυτό φανερώνει υγεία και είναι ένας μηχανισμός άμυνας. Με κοίταξε περίεργα.
Πράγματι. Ο σημερινός άνθρωπος δέχεται καθημερινά πληθώρα από νέα ερεθίσματα κάθε στιγμή. Από την αφίσα, από το μεγάφωνο, από το ραδιόφωνο, από την τηλεόραση, στην καφετέρια, στη ταβέρνα, στο καθιστικό, στο διαδίκτυο.
Οι λογικές διαδικασίες όμως της ανάλυσης, της κατάταξης, της αξιολόγησης, της ενσωμάτωσης όλων αυτών των ερεθισμάτων και πληροφοριών, στο προηγούμενο στοκ γνώσεων, απαιτούν χρόνο που ξεπερνάει κατά πολύ τις ανθρώπινες δυνατότητες νοητικής ταχύτητας, σε σχέση με την ταχύτητα των προσλαμβανομένων ερεθισμάτων. Στην περίπτωση αυτή ο μηχανισμός άμυνας είναι, το άτομο να σταματά να προσλαμβάνει ερεθίσματα, ώσπου να τακτοποιήσει τα προηγούμενα.
Τι γίνεται όμως όταν ο μηχανισμός άμυνας δεν λειτουργεί σωστά, ή όταν το άτομο δεν έχει αναπτύξει ακόμα, την λογική ικανότητα της διάκρισης, για να μπορεί να διακρίνει τα μπάζα από τα δομικά υλικά μιας πληροφορίας, με τα οποία μπορεί να συνεχίσει το κτίσιμο της γνώσης;
Όταν λείπει η λογική ικανότητα της διάκρισης και αρχίζουμε να καταπίνουμε αμάσητη την κάθε πληροφορία, πώς θα αναμετρηθεί ο άνθρωπος με το φαινόμενο που αψηφά τις μέχρι τώρα γνωστές αιτίες; κατά πως θα έλεγε μια κυρία, που η μετριοφροσύνη της, δεν μου επιτρέπει να αναφέρω το όνομά της.
Πώς θα αναμετρηθεί με αυτό που λέμε Ανεξήγητο, με περιοχές δηλαδή ακόμα ανεξερεύνητες από την επιστήμη;
Τα αληθοφανή πειράματα και τα ταξίδια στο χρόνο, τα UFO και οι διαστημικές σκουληκότρυπες, οι διαστημικές αποικίες και οι ψεκασμοί από αέρα, τα ενοποιημένα πεδία και οι σκοτεινές ύλες, τα πεδία της αορατότητας και χιλιοστή έκτη αίσθηση, θα είναι από εδώ και πέρα ο κόσμος του πνευματικά λαίμαργου. Και όλα αυτά δεν θα κάνουν τίποτα άλλο παρά να δημιουργούν σύγχυση και φόβο.
Υπάρχει το ανεξήγητο φαινόμενο. Όπως υπάρχει και η γνώση που δεν έφτασε ακόμα στο σημείο για να το εξηγήσει.
Θα πω ένα παράδειγμα που μου αρέσει να επαναλαμβάνω : Φανταστείτε τον άνθρωπο του αρχαίου κόσμου. Τι φόβο, τι δέος ένιωθε μπροστά στο αστραπόβροντο. Και άντε καλά, η αστραπή ήταν φωτιά. Αμ, εκείνη η βροντή; Ποιος είχε τέτοια ένταση φωνής; Παρακινούμενος από την πνευματική του λαιμαργία έδινε και την απάντηση. Μα ο Θεός. Και ο φόβος έστηνε την τρίτη παγίδα για να οδηγήσει τον ανυποψίαστο στην αγκαλιά των Σελτζούκων του κάθε ιερατείου.
-*-
Όσο αφορά τους άλλους δρόμους που αναφέραμε ότι υπάρχουν, στην αρχή, και που δεν θα αναπτύξουμε εδώ, είτε παγιδεύουν τον άνθρωπο, είτε τον γεμίζουν με φόβο, είτε τον αποκοιμίζουν.
Και αυτούς τους δρόμους τους ακολουθούν είτε αυτοί που ανήκουν στην τάξη των συμπτωματικά ευνοημένων από την ολιγαρχία της πολιτικής και όχι μόνο, δύναμης, που τους χαρακτηρίζει τελικά η τυφλή εμμονή στην αδικία, είτε τους ακολουθούν εκείνοι οι πένητες, που ανήκουν στην τάξη των πολλών που αδικούνται, αλλά η ορμή για αντίσταση έχει μετατραπεί σε αγελαία αντίδραση.
Οι πρώτοι ποτέ δεν αναρωτιούνται αν αξίζουν αυτά που κατέχουν.
Οι δεύτεροι ποτέ δεν στοχάζονται τι ζητούν, τι πραγματικά θέλουν.
Θα μείνουμε λοιπόν στους δρόμους που αναφέραμε και οι οποίοι οδηγούν στην δεισιδαιμονία του μεταφυσικού:
α. Στο δρόμο της Κτητικότητας
β. Στο δρόμο της έλλειψης γενναιότητας και
γ. Στο δρόμο της πνευματικής λαιμαργίας.
-*-
Στο δρόμο της Κτητικότητας και στην παγίδα που παραμονεύει, η επικούρεια κοσμοθέαση αντιπαραθέτει τον αλγόριθμο των αναγκών.
Οι επιθυμίες που έχουν να κάνουν με την ικανοποίηση των φυσικών αναγκών, είναι αρκετές για να γεμίσουν το πιάτο που λέγαμε. Είναι αρκετές για να διατηρήσουμε την ελευθερία μας, να απολαύσουμε τη ζωή και να νιώσουμε τη χαρά της ανάστασης πριν το θάνατο. Η ανάγκη για προσφυγή, σε έναν άυλο κόσμο, μηδενίζεται.
-*-
Απέναντι στη δεύτερη παγίδα, της επιθυμίας για διάκριση, η επικούρεια κοσμοθέαση αντιπαραθέτει το «Λάθε Βιώσας» και το ύψιστο αγαθό της φιλίας.
Γιατί όπως γνωρίζετε, το «Λάθε βιώσας» είναι ένα εργαλείο που καθορίζει το φυσικό, το ψυχολογικό και το πνευματικό περιβάλλον μέσα στο οποίο η ατομικότητα καλείται να δράσει και να πάρει αποφάσεις, από την άλλη η φιλία με τις τρεις συνιστώσες της, την εμπιστοσύνη, την κατανόηση και την ειλικρίνεια, («ευήθεια», κατά τον Επίκουρο), θωρακίζει την μοναδικότητα του ατόμου και ο άνθρωπος δεν αισθάνεται ότι κινδυνεύει.
Συνεπώς η ανάγκη για προσφυγή σε έναν κόσμο άυλο, μέσα στον οποίο θα αισθάνεται ασφαλής, και πάλι μηδενίζεται.
Αν όμως τελικά, το συναίσθημα της επιθυμίας για διάκριση, δεν μπορεί να ελεγχθεί από τη λογική, τότε το «Λάθε βιώσας», πολύ σωστά καταλαβαίνετε, θα κάνει παρέα με την Αυτάρκεια κάπου εκεί στο φάρο.
Χρειάζεται γενναιότητα λοιπόν για να προχωρήσεις σε μια ηρωική έξοδο από το «Εγώ», έχοντας σαν οδοδείκτες το «Λάθε Βιώσας» και την επικούρεια φιλία.
Αν ο δρόμος σου, ξεφύγει από τα σημάδια, είσαι καταδικασμένος να κρύβεσαι, μια ζωή και να επικοινωνείς με το Υπερπέραν. Αλλά το Υπερπέραν, να ξέρεις πως, πολύ λίγο ενδιαφέρεται για σένα και για μένα. Και μην ακούς τις κοκκινοσκουφίτσες να λένε: «Όταν θέλεις κάτι πολύ, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις» ή το άλλο ιδεολόγημα : «Όπου υπάρχει ένα θέλω, υπάρχει και ένα μπορώ». Οι κοκκινοσκουφίτσες και οι χιονάτες φτιάχτηκαν μόνο για να αποκοιμίζουν.
-*-
Όσο αφορά την τρίτη παγίδα, της πνευματικής λαιμαργίας, η επικούρεια κοσμοθέαση αντιπαραθέτει τη γνώση της φύσης, το κριτήριο της Αλήθειας, τον Κανόνα, και τις γνωστές απόψεις περί θεών.
-*-
Έχοντας αυτά στο οπλοστάσιό σου δεν θα καταβροχθίζεις, δίκην λέλιακα, τα μπάζα που σου σερβίρουν, σε μια εποχή πληροφόρησης και παραπληροφόρησης, για να μετατρέπεις το μυαλό σου σε παρθένο δάσος σκοτωμένων φύλων.
Η μοναξιά, η απώλεια, ο έρωτας, η απουσία, η ματαίωση, έννοιες που σε κλονίζουν και σε συγκλονίζουν, μόνο μέσα από την ανθρώπινη επικοινωνία μπορεί να γλυκαίνουν.
Αλλιώς μια ζωή θα κρύβεσαι πίσω από την πορτοκαλί φουστίτσα της μεταφυσικής, νιώθοντας μια φτερωτή ανακούφιση, αλλά η αγωνία θα παραμένει και η επικούρεια ευδαιμονία θα κάνει παρέα με το «Λάθε βιώσας» και την Αυτάρκεια εκεί, στο φάρο.
Γιατί την επικούρεια ευδαιμονία τη φτάνεις όταν ζεις μια ζωή μεγάλης πυκνότητας, μια ζωή που τη ζεις μέρα με τη μέρα και δεν την γράφεις.
Την επικούρεια ευδαιμονία αρχίζεις και τη σκέφτεσαι όταν κορφολογείς τον πόνο και τον κάνεις μεράκι. Μόνο που ο πόνος και το μεράκι στη φυσική βρίσκονται και όχι στη μεταφυσική.
Και δυστυχώς, οι σημερινοί έλληνες, εγκλωβισμένοι, εν πολλοίς, μέσα στο κλουβί της δεισιδαιμονίας και του μεταφυσικού, των δονήσεων και των κραδασμών, δεν έχουν μέλλον. Γιατί κατά πως λέει η μαντινάδα του κρητικού τσομπάναρου :
Όποιο πουλί μεγάλωσε
ελεύθερο στα δάση
μια μέρα μέσα στο κλουβί να κάμει,
θα γεράσει.
Δημήτρης Δημητριάδης
Ομιλία στο 4ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Επικούρειας Φιλοσοφίας
