Η αφορμή αυτής της εισήγησης ήταν το Συμπόσιο του Φεβρουαρίου, όμως η αιτία ήταν μια παλαιότερη εισήγηση του φίλου Γεωργίου Καπλάνη. Ο φίλος Γιώργος προσπάθησε με ένα σχήμα να δώσει όσο πιο απλά γίνεται ολόκληρη την Επικούρεια Φιλοσοφία.
Εδώ θα ήταν χρήσιμο να σας υπενθυμίσω το σχήμα του, όπου σαν βάση έχει την Φυσική πάνω στην οποία εδράζεται ο Κανόνας και πάνω από αυτόν η Ηθική. Στο σχήμα του Γιώργου για την Ηθική ο άξονας της ζωής είναι η γραμμή κλάσματος που σαν αριθμητή έχει τον αλγόριθμο των επιθυμιών με παρονομαστή την Τετραφάρμακο. (βλ. εδώ: http://www.epicuros.net/new/108_H-STRATHGIKH-TOY-EPIKOYREIOY)
Στις σύγχρονες κοινωνίες η λέξη Ηθική συνοδεύεται από ένα πλήθος αρνητικών συνειρμών. Συνήθως συναντούμε αυτή τη λέξη μπλεγμένη με ιστορίες σκανδάλων πολιτικών και κοινωνικών, μηνύσεων, σεξουαλικής διαστροφής κ.λ.π. Στην γλώσσα όμως της Φιλοσοφίας η Ηθική είναι όρος που απλά σημαίνει ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ.
Για ένα άνθρωπο με Ελληνική φιλοσοφική σκέψη, τα θέματα ηθικής δεν επικεντρώνονται σε Νομικά και σεξουαλικά ζητήματα, αλλά στην επιλογή ενός τελικού σκοπού και στην άσκηση μιας συνεπούς πολιτικής σύμφωνα με την οποία προκρίνουμε κάποια πράγματα και αποφεύγουμε κάποια άλλα ώστε να πετύχουμε τον σκοπό της Αταραξίας και Απονίας. Όμως πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ένα σημαντικό ζήτημα. Είναι δυνατό ένα άτομο να χαράξει την πορεία της ζωής του; ή μήπως το μέλλον του είναι προκαθορισμένο από αδήριτες αναγκαιότητες και διαδικασίες που βρίσκονται πέρα από τον έλεγχο του; Διαβεβαιώνοντας το πρώτο, τοποθετούμαστε υπέρ της Ελεύθερης Βούλησης, υποθέτοντας το δεύτερο υιοθετούμε την Μοιρολατρία.
Θεωρώντας λοιπόν ότι το άτομο έχει Ελεύθερη Βούληση ας δούμε πως μπορεί να ζεί με τον παραπάνω όρο της Ηθικής. Θα μου επιτρέψετε να μιλήσω για ένα άτομο που θεωρώ ότι ξέρω αρκετά καλά. Τον εαυτό μου. Όταν ήμουν νεώτερος, επηρεασμένος από την παιδεία της χώρας μας ήμουν και εγώ προσκολλημένος στις επικρατούσες ηθικές απόψεις. Στο διάβα της ζωής ,μελετώντας και βιώνοντας διάφορες καταστάσεις άρχισα να βλέπω την ζωή διαφορετικά, πιο φυσικά θα έλεγα. Η εμπειρία με έκανε να χρησιμοποιώ όλο και περισσότερο τον αλγόριθμο των επιθυμιών και ταυτόχρονα να διώχνω από πάνω μου τον φόβο του Θεού και του Θανάτου. Είδα ότι το καλό είναι εύκολο να το αποκτήσεις και το κακό εύκολα το υπομένεις.
Πριν από τρία ή τέσσερα χρόνια ,έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλίο για την φιλοσοφία του Επίκουρου. Διαβάζοντας το, κατάλαβα ότι κάποιος άλλος ,πολύ πιο μπροστά από εμένα είχε διατυπώσει θεωρητικά και πρακτικά τον τρόπο ζωής που προσπαθούσα εμπειρικά να ζήσω. Εγώ στάθηκα τυχερός γιατί δεν σταμάτησα στην ανάγνωση ενός βιβλίου μόνο. Χάρις την αναπτυγμένη τεχνολογικά εποχή που ζούμε, κατάφερα να εντοπίσω και άλλους ανθρώπους με παρόμοιες ανησυχίες, οι οποίοι μάλιστα είχαν φτιάξει ήδη ένα ΚΗΠΟ.
Όμως πόσοι άνθρωποι στον κόσμο δεν ζουν πραγματικά με πλήρη επίγνωση και σωστή ιεράρχηση των επιθυμιών τους (αριθμητής) χωρίς να φοβούνται ούτε Θεούς ούτε τον θάνατο και να γνωρίζουν να αποκτούν το καλό εύκολα και εύκολα να υπομένουν το κακό (παρονομαστής); Θεωρώ ότι πολλοί άνθρωποι ζουν κατά αυτόν τον τρόπο, τουλάχιστον στη χώρα μας, που εγώ γνωρίζω. Φαντάζομαι και κατά αναλογία και σε όλο τον κόσμο. Είναι άνθρωποι που εμπειρικά ζουν με αυτόν τον φυσικό τρόπο χωρίς πολλές φορές να έχουν διαβάσει ένα βιβλίο του Επίκουρου ή κάτι σχετικό ή ακόμη μπορεί να μη ξέρουν και να διαβάζουν ίσως. Και όμως αυτοί ζουν Επικούρεια.
Ποια είναι λοιπόν η διαφορά μας από αυτούς;
Εννοώ βέβαια εμάς που είχαμε την τύχη ή την επιμέλεια να διαβάσουμε λίγο περισσότερο και να ανήκουμε σε ένα Κήπο. Αυτά τα ερωτήματα έρχονταν στο μυαλό μου ξανά και ξανά. Και ξαφνικά μου ήρθε η λύση.
Θα μιλήσω λίγο μαθηματικά. Το κλάσμα του Γιώργου δεν είναι τελικά απλό κλάσμα αλλά σύνθετο. Στο σχήμα του εγώ θα τραβήξω ακόμη μια γραμμή, αφήνοντας το κλάσμα του Γιώργου σαν αριθμητή και θα το κάνω σύνθετο…. Και τι θα μπορούσα να βάλω σαν παρονομαστή;
Λοιπόν η απάντηση ήταν μπροστά μου. Κοινός παρονομαστής των Επικούρειων είναι μια λέξη…… ΚΗΠΟΣ….. Ενώ των υπολοίπων είναι η μονάδα 1 ( ο εαυτός τους).
Όταν είσαι μόνος, είσαι σαν την καλαμιά στον κάμπο. Στις δυσκολίες της ζωής θα είσαι μόνος, χωρίς στηρίγματα και εύκολα ο άνεμος της μεταφυσικής και της πίστης μπορεί να σε παρασύρει και να σε στείλει σε αφύσικα μονοπάτια. Αν όμως είσαι παρέα με άλλους ανθρώπους που έχουν την ίδια με εσένα αντίληψη για την ζωή και την ευτυχία , τότε θα είσαι με πολλά καλάμια μαζί, που πλέον πολύ δύσκολα θα τα ξεριζώσει ο άνεμος.
Βέβαια δεν έχουμε την τύχη να ζούμε σε πραγματικούς Κήπους ,όπως τους ίδρυσε και τους βίωσε ο Επίκουρος και οι επίγονοι του για 600 χρόνια. Οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής είναι ιλιγγιώδεις και οι απαιτήσεις τεράστιες, με αποτέλεσμα να μην μας αφήνουν να απολαύσουμε την ευδαιμονία των Κήπων, όπως εκείνοι. Οι 3-4 ώρες που βρισκόμαστε κάθε εβδομάδα, οι 2ωρες διαλέξεις κάθε 15 μέρες και οι 2-3 εκδρομές που πηγαίνουμε, μας δίνουν μια μικρή ποσότητα της γλυκιάς γεύσης που θα ένιωθαν αυτοί οι άνθρωποι που είχαν την τύχη να ζουν σε Κήπους.
Στον Κήπο εκτός από στήριγμα στις δυσκολίες της ζωής θα βρεις και άλλους ανθρώπους με διαφορετικό μυαλό από εσένα που μπορεί να αλληλοεπιδράσεις και να φτάσεις ευκολότερα στην Ηδονή και την Αταραξία. Να σου δείξουν μονοπάτια που δεν έχεις σκεφτεί και να τους δείξεις τα δικά σου. Και με την σύνθεση των φίλων η ομάδα να φτάσει στην δημιουργία συλλογικού Νου. Αυτό βέβαια δεν είναι εύκολο και χρειάζεται χρόνο για να επιτευχθεί. Προσωπικά πιστεύω ότι εδώ στον Κήπο μας ,υπάρχουν ενδείξεις ότι κάτι γίνεται.
Αυτή είναι λοιπόν η μαγική λέξη :ΚΗΠΟΣ
Ομάδα ελεύθερων ανθρώπων με συνδετικό κρίκο την Φιλία.
Εδώ θα κλείσω την εισήγηση μου με την Κύρια Δόξα 27.
ΩΝ Η ΣΟΦΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΕΤΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΤΟΥ ΟΛΟΥ ΒΙΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥ ΜΕΓΙΣΤΟΝ ΕΣΤΙΝ Η ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΚΤΗΣΙΣ.
Σε μετάφραση του φίλου Χρήστου Γιαπιτζάκη.
Από εκείνα που χρησιμοποιεί η σοφία για την ευτυχία όλης της ζωής το αληθινά μέγιστο είναι η απόκτηση της φιλίας.
ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 9/7/2016
Εισήγηση στην 9η Πανελλήνια Συνάντηση επικούρειων στα 21α Προμήθεια, στον Όλυμπο
