Θα μιλήσω για το θέμα ως ένας μη ειδικός αλλά ως ένας απλός χρήστης της γνώσης και της πληροφορίας και όπως έλεγε ο Λένιν αν δεν μπορείς να είσαι αντικειμενικός τουλάχιστον ας είσαι προς την προοδευτική κατεύθυνση. Ορμώμενος από μία σειρά γεγονότων τοπικών ( Μάτι, μεταναστευτικό, ψήφο εμπιστοσύνης και Μακεδονικό ) αλλά και παγκόσμιου ενδιαφέροντος ( Συριακό, Υεμένη, Παλαιστίνη, Βενεζουέλα, ) καθώς και από ένα ντοκιμαντέρ για το ολοκαύτωμα ( το οποίο κυκλοφόρησε 70 χρόνια μετά τον πόλεμο γιατί θεωρήθηκε σκόπιμο από τους αμερικανούς να μην δημιουργήσει εχθρότητα τον καιρό της λήξης του πολέμου, απέναντι στους γερμανούς τους οποίους σκόπευε να χρησιμοποιήσει ως ανάχωμα στην προέλαση των σοβιετικών στον ψυχρό πόλεμο.) θεώρησα σωστό να ασχοληθώ με το θέμα της πληροφορίας και της γνώσης και την επίδραση τους στην ζωή μας. Σήμερα που η τεχνολογία τρέχει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες και τα θέλω μας αλλάζουν καθημερινώς, η γνώση και η πληροφορία είναι σημαντικές παράμετροι διαμόρφωσης απόψεων για κάθε τι. Αναφέρομαι λοιπόν ακροθιγώς στο θέμα αφήνοντας απ' έξω πολλούς τομείς όπως, περιβάλλον, τέχνη, στρατευμένη ή μη, προσωπικά δεδομένα, πνευματικά και ανθρώπινα δικαιώματα στην ψηφιακή εποχή καθώς και τον ρόλο κολοσσιαίων εταιριών, με τις επερχόμενες μονοπωλιακές χρήσεις του διαδικτύου και την σταδιακή φίμωση φωνών εκτός main stream, βλέπε μπλοκάρισμα λογαριασμών facebook, tweeter καθώς και διαφόρων sites κλπ καθώς και ένα ανύπαρκτο θεσμικό πλαίσιο διότι στην νέα τεχνολογία πρώτα έρχεται η πρακτική εφαρμογή και μετά οι κανόνες και οι νόμοι. Μας έχουν περαστεί ανάγκες που δεν είναι φυσικές και διανθισμένες κατάλληλα μας δίνουν την εικόνα φαινομενικά μεγαλύτερης αυτάρκειας που όμως καταλήγουν να κάνουν τον καθένα πιο εξαρτημένο. Από τα αρχαία χρόνια ο άνθρωπος ανακάλυψε την δύναμη της γνώσης και οι εξουσίες πως να την διαχειριστούν. Παρόλο που στο μεγαλύτερο μέρος της τότε γνωστής οικουμένης ο περισσότερος κόσμος ήταν αγράμματος και οι ηγέτες είχαν γραφείς και αναγνώστες για να έχουν όσο ήταν δυνατόν μεγαλύτερη επαφή με την γνώση και την πληροφορία, εν τούτοις δημιουργήθηκαν κλειστά κέντρα διατήρησης και ανάπτυξης της γνώσης αναγνωρίζοντας την σπουδαιότητα της, πχ τα ιερατεία, τα μαντεία, τα κέντρα μυστηρίων και οι ανώτερες θρησκευτικές κάστες. Στην αρχαία Ελλάδα εκτός από τα κλειστά αυτά κέντρα τουλάχιστον λίγο πριν από την αρχαϊκή εποχή έχουμε διάχυση της γνώσης στον αντρικό πληθυσμό μέσω της ποίησης , των γυμναστηρίων και σιγά σιγά των διαφόρων σχολών, με κυρίαρχες αυτές της φιλοσοφίας και ίσως με μόνη εξαίρεση τον Κήπο του Επίκουρου όπου η είσοδος όλων ανεξάρτητα από φύλο, τάξη, φυλή, θρήσκευμα ή επίπεδο μόρφωσης, ήταν ελεύθερη με μόνο στόχο την ευδαιμονία. Τι και πως λοιπόν, δύο λεξούλες τόσες δα που όμως έχουν ασκήσει τεράστια επίδραση στην ζωή και στην ιστορία του ανθρώπου πάνω στη γη. Θα μιλήσουμε για το " τι " και το " πως " δύο λέξεις που έχουν διαμορφώσει την παγκόσμια σκέψη και δράση σε οποιονδήποτε τομέα, φιλοσοφία, ιδεολογία, θρησκεία, πολιτική, οικονομία, ηθική, επιστήμη, εργασία, παιδεία, υγεία και τέχνη καθώς και σε κάθε εκδήλωση ζωής και δράσης του ανθρώπου στον πλανήτη. Το τι αφορά την στεγνή αντικειμενική πληροφορία και γνώση, το πως αφορά το από που παίρνεται και το πως παρουσιάζεται ή σερβίρεται η πληροφορία και η γνώση και είναι μια καθαρά υποκειμενική διαδικασία, θα έλεγα δε ότι πρόκειται για σχολιασμό της γνώσης και της πληροφορίας. Μέσα στον κόσμο έχουν αναπτυχθεί διάφορες λογικές δράσης και αντίδρασης σε διάφορες καταστάσεις, είτε πρόκειται για τοπικά, είτε για παγκόσμια κοινωνικοπολιτικά φαινόμενα. Γνωρίζουμε ότι ο ορθολογισμός ήταν, είναι και θα παραμείνει σε πόλεμο με την όποια μορφή σκοταδισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, δεισιδαιμονίες, αστρολογία, θρησκευτική εξ αποκαλύψεως δημιουργία του κόσμου, ιερές εξετάσεις, καθώς και μια σειρά θρησκευτικές πρακτικές που κρατούν το πλήθος μακριά από κάθε λογική σκέψη. Ειδικά στην εποχή του μεσαίωνα το ιστορικό πισωγύρισμα και ο σκοταδισμός της θρησκευτικής λογικής, σχήμα οξύμωρο, προκάλεσαν ανεπανόρθωτη ζημιά στον κόσμο. Στις λίγες εξαιρέσεις φαντάζουν κάποια φωτισμένα μυαλά και η εποχή του Διαφωτισμού που έγραψε με ανεξίτηλα γράμματα στο σώμα της ιστορίας θέσεις και απόψεις που τάραξαν τα νερά ειδικά στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Σήμερα που η πληροφορία έχει δύναμη ίσως μεγαλύτερη και από πυρηνική βόμβα και όποιος την έχει και την διαχειρίζεται κατέχει ένα πολύ ισχυρό όπλο το οποίο είναι άμεσο, άκριτο και καταιγιστικό. Όπως βλέπουμε οι αντικειμενικές ειδήσεις είναι ελάχιστες αλλά το μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνουν σχολιασμοί ειδήσεων με φανερά η καλυμμένα συμφέροντα, πχ. Αντικειμενική είδηση: Η κυβέρνηση κατήργησε τον υποκατώτατο μισθό και αύξησε τον κατώτατο 11%. Σχολιασμός: Μετά από τόσα χρόνια μνημονίων και κατεβάζοντας το εισόδημα των εργαζομένων κατά 25% η κυβέρνηση τους δίνει ψίχουλα και πανηγυρίζει, ή το άλλο, η Πορτογαλία και η Κύπρος που βγήκαν απ’ τα μνημόνια έδωσαν μεγαλύτερες αυξήσεις στους μισθούς, ή τώρα με την αύξηση μισθών θα μειωθεί η ανταγωνιστικότητα της χώρας, ή η κυβέρνηση μέσα σε έξι μήνες από την έξοδο από τα μνημόνια έδωσε την μεγαλύτερη αύξηση μισθών που κατέγραφει στην ευρωζώνη για χώρα που μόλις βγήκε από μνημονιακή επιτροπεία. Τι βλέπουμε λοιπόν, ότι μας προσφέρονται πραγματικά γεγονότα με μικρές διαστρεβλώσεις στα σκοτεινά τους σημεία οι οποίες αλλάζουν όμως την αντικειμενική είδηση σε σχολιασμό κατευθυνόμενων συμφερόντων. Θα πρέπει να δούμε όχι μόνο τι πληροφορίες παίρνουμε όχι μόνο πως τις παίρνουμε ή και πως μας σερβίρονται αλλά πολύ περισσότερο πως τις διαχειριζόμαστε, όχι μόνο τι γνώση πραγματευόμαστε και από που την αντλούμε αλλά ίσως το ποιο σπουδαίο πως την πραγματευόμαστε. Πρέπει τον κανέναν να ενδιαφέρει το τι πιστεύει ή τι πραγματεύεται κάποιος αλλά πολύ περισσότερο το πως το πιστεύει ή το πως το πραγματεύεται, με τι κριτήρια, πρέπει εξίσου να ενδιαφέρει τον καθέναν το τι σκέφτεται κάποιος για οποιοδήποτε θέμα, από τα απλά καθημερινά έως τα παγκόσμια πολύπλοκα και σύνθετα προβλήματα, αλλά πολύ περισσότερο το πως σκέφτεται, κάτι που ούτε η οικογένεια ως βασικός πυρήνας της πρώτης επαφής του παιδιού με την πληροφορία και την γνώση δεν το δίνει, αλλά ούτε ακόμη και η εγκύκλιος παιδεία δυστυχώς δεν το προσφέρει. Επίσης ενδιαφέρει τι θεωρεί κάποιος σωστό ή λάθος στο κοινωνικό γίγνεσθαι, αλλά πολύ περισσότερο πως φτάνει σε αυτό το συμπέρασμα. γιατί το " τι " είναι καθαρά θέμα προσωπικής επιλογής του κάθε ενός από εμάς, αλλά το "πως " όμως έχει επιπτώσεις όχι μόνο σε εμάς αλλά και σε έναν ευρύ κύκλο γύρω μας. Θα εξηγήσω καλύτερα το θέμα, ανάλογα με την ενασχόληση του ο κάθε ένας μπορεί να πληροφορείται ότι τον ενδιαφέρει αλλά επίσης μπορεί διανέμοντας τις πληροφορίες που έχει συλλέξει χωρίς να τις ελέγξει, μπορεί να επηρεάσει μία σειρά ανθρώπων μικρή ή μεγάλη κι αν είναι μεγάλη η ζημιά είναι σαφώς μεγαλύτερη, αν και πολλές μικρές ομάδες ανθρώπων κάνουν εξίσου μεγάλη ζημιά. Αν κάποιος είναι δάσκαλος σε οποιαδήποτε βαθμίδα της εκπαίδευσης ή δημοσιογράφος σε ένα οποιοδήποτε κανάλι ευρείας εμβέλειας η σε μία εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας μπορεί να κάνει μεγαλύτερη ζημιά από κάποιον που λέει κάτι σε μία παρέα ή σε ένα καφενείο. Το πως πληροφορείται ο καθένας μας είναι πλέον γνωστό, ένα μεγάλο μέρος από το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις διάφορες ιστοσελίδες, τηλεφημερίδες, βιβλία, σχολείο κλπ, οι μεγάλες ηλικίες όμως παίρνουν την πληροφόρηση τους κατ' εξοχήν από την τηλεόραση ή από τις εφημερίδες, τους φίλους και συγγενείς. Πόσο ακριβείς και ελεγμένες είναι οι πληροφορίες που αφορούν το κάθε θέμα εναπόκειται πρώτα στον φορέα της πληροφορίας και μετά στον χρήστη αν θέλει να την πιστοποιήσει ή να την δεχτεί ανεξέλεγκτα. Ο φορέας μπορεί να έχει εμφανή ή αφανή συμφέροντα άρα εναπόκειται στον χρήστη ή σοβαρή δουλειά, έλα όμως που οι περισσότεροι χρήστες είναι οπαδοί του έτοιμου και δεν μπαίνουν στον κόπο να το ψάξουν όσον αφορά την αλήθεια ή την εγκυρότητα της συγκεκριμένης πληροφορίας και γνώσης και απλώς την διαδίδουν παραπέρα με αποτέλεσμα να γίνεται κοινή πίστη και να δημιουργείται μία εσφαλμένη αντίληψη για κάθε ένα θέμα. Έχουμε ξεχάσει ως Έλληνες την αρχαία ρήση " Μέμνησω απιστείν " δηλαδή θυμήσου να δυσπιστήσεις και να ψάξεις την εγκυρότητα της πληροφορίας και να μην την δεχτείς έτσι άπλα. Η Ιωνική φυσική Φιλοσοφία στην αρχή και η Σοφιστική στην συνέχεια παρόλο που η συγκεκριμένη σχολή λοιδορήθηκε για τις μεγάλες αμοιβές στην παροχή γνώσεων αλλά και για το είδος των γνώσεων, εν τούτοις έριξαν τους πρώτους σπόρους αμφισβήτησης σε θέσεις και αντιλήψεις παγιωμένες μέσα στο χρόνο σχετικά με την ευγενή ή όχι καταγωγή, με την ισότητα όλων των ανθρώπων, με την ύπαρξη ή όχι θεών, με την επιρροή και επίδραση των μετεώρων πάνω στην ζωή, την πορεία και το μέλλον του κόσμου καθώς και σε μια σειρά άλλα θέματα που άπτονται της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Εκείνο το πρώτο ρήγμα στις υπάρχουσες αντιλήψεις έρχεται ο Επίκουρος και αρκετοί από τους μαθητές του με μία σειρά επιχειρημάτων αλλά και απόδειξης των όσων πρέσβευαν μέσα από την ίδια τους την ζωή και δράση να διευρύνουν ακόμα περισσότερο και με πολύ στοχευμένες παρατηρήσεις και τοποθετήσεις να το μετατρέψουν σε χάσμα. Ο Επίκουρος λοιπόν μας άφησε παρακαταθήκη μια σειρά εργαλείων, που αποτελούνται από κριτήρια, κανόνες και αρχές τα γνωστά δόγματα, που αν τα χρησιμοποιήσουμε και κάνουμε εφαρμογή στην καθημερινή μας ζωή και δράση, σίγουρα θα μας οδηγήσουν σε νέες ατραπούς λειτουργικής, δημιουργικής αλλά και ξεκάθαρης σκέψης με σκοπό να κάνουμε την ζωή όλων καλύτερη με βάση μια λογική ανάλυση των εκάστοτε δεδομένων. Κάποιοι υπερθεματίζουν για τα θέματα ισότητας τάξεων, φυλών, φύλων και θρησκείας , όταν όμως τους ρωτήσεις πώς αντιλαμβάνονται το κάθε ένα από αυτά τα θέματα θα παρατηρήσεις ότι η σκέψη τους είναι πολύ μακριά ακόμη και από αυτό που καλείται κοινή λογική, πχ. ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι, είναι ίσοι απέναντι στους νόμους, καθώς και προς τα ανθρώπινα δικαιώματα ασχέτως χρώματος, φυλής, ή φύλου ή πολιτισμικού υπόβαθρου διότι δεν υπάρχουν ανώτεροι ή κατώτεροι πολιτισμοί απλώς διαφορετικοί και οι θρησκευτικές τους αντιλήψεις απέχουν και από το δογματικό βιβλίο ( βίβλο, κοράνι, τορά κλπ ) αλλά και η πληροφόρηση τους είναι ατεκμηρίωτη, αποσπασματική και πιθανόν μόνο από την λαϊκή παράδοση. Άρα βλέπεις ότι η γνώση τους στα συγκεκριμένα θέματα θρησκευτικά, πολιτισμικά και φυλετικά είναι ελλιπής, λανθασμένη ή και κατευθυνόμενη. Και παρόλο που αυτά τα θέματα επανατοποθετήθηκαν σε πιο ακριβείς και ξεκάθαρες βάσεις με τον Διαφωτισμό και κυρίως με την Γαλλική επανάσταση, εν τούτοις σε αρκετά μέρη του πλανήτη παραμένουν παντελώς άγνωστα. Και μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους όπου ειδικά στον δεύτερο υπήρξε έντονο το ρατσιστικό στοιχείο βλέπουμε ότι η γνώση και η πληροφόρηση του κόσμου δεν ήταν επαρκής ώστε να μην αναβιώνουν νέα ναζιστικά και ρατσιστικά μορφώματα και ξενοφοβικά σύνδρομα. Μερικά παραδείγματα: Οι πρώην ανατολικές χώρες της Ευρώπης με τα κλειστά σύνορα και τις ξενοφοβικές πολιτικές και λογικές, σκεφτείτε ότι το φαινόμενο εξαπλώνεται και στην δυτική Ευρώπη με έντονους ρυθμούς. Σε μια δυτική Ευρώπη που παρά τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζει, εδώ και 50 χρόνια παραμένει το παγκόσμιο προπύργιο της δημοκρατίας. Όσον αφορά τους Έλληνες, έχει ένα μεγάλο τμήμα αυτού του λαού επιλεκτική μνήμη. Όταν ο Έλληνας πήγε μετανάστης σε κάθε γωνιά του πλανήτη πήγε για μια καλύτερη ζωή και δεν σκέφτηκε στο ελάχιστο ότι μπορεί να στερούσε την εργασία από κάποιον ντόπιο ή ότι πολλοί έγιναν εγκληματίες ή όταν ήρθε πρόσφυγας από τις λεγόμενες χαμένες πατρίδες, ξέχασε πόσο δύσκολα έγινε δεκτός και πόσο άργησε να αφομοιωθεί με τον ντόπιο πληθυσμό. Όταν λοιπόν βλέπει μετανάστες από την Ασία ή την Αφρική σκέφτεται ότι θα του πάρουν την δουλειά, θα αυξηθεί η εγκληματικότητα θα αλλάξει η φυλετική σύνθεση του τόπου, λες και δεν πέρασαν εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια Ρωμαίοι, Βενετοί, Φράγκοι, Βυζαντινοί, Τούρκοι, Σλάβοι, Αλβανοί και ούτω καθεξής. Αν είναι μετανάστης από τις αναπτυγμένες χώρες κανένα πρόβλημα, αυτόματα έχουμε έναν κοινωνικό - φυλετικό ρατσισμό. Έχουμε λοιπόν εμπρός μας σε καθημερινή βάση όχι τόσο το τι παρουσιάζεται ως πληροφορία αλλά και το πώς παρουσιάζεται, φερ' ειπείν στα κανάλια της τηλεόρασης μπορεί να δεις το ίδιο θέμα με διαφορετικές εκδοχές συχνά τόσο διαφορετικές που δεν ξέρεις τι και ποιόν να πιστέψεις, γνωρίζοντας όμως ότι πίσω από κάθε είδηση υπάρχει και η σκοπιμότητα των όποιων συμφερόντων θα πρέπει να είσαι δύο φορές πιο προσεκτικός στα συμπεράσματα σου. Θα προσπαθήσω να γίνω πιο σαφής. Έλεγε ο Πρωταγόρας ότι για κάθε θέμα μπορεί να έχει δύο θέσεις εκ διαμέτρου αντίθετες, επειδή σήμερα το ζούμε στο έπακρο με τις πολιτικές, οικονομικές, ηθικές, ιδεολογικές και άλλες θέσεις και απόψεις θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση για το πως παρουσιάζεται κάτι και πως να ψάξουμε να βρούμε τι ισχύει ως πραγματικότητα. Πχ. Οι παρατηρητές του Ο.Η.Ε. στην Βενεζουέλα αποφάνθηκαν ότι δεν έγινε νοθεία στις εκλογές, άρα ο Μαδούρο είναι ένας δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος κακώς προσφωνήται δικτάτορας, έλα όμως που ένα συνεχές εμπάργκο με μπλοκάρισμα των κεφαλαίων της χώρας στις τράπεζες του εξωτερικού, από τις ισχυρές χώρες του πλανήτη την έχει γονατίσει οικονομικά και με την βοήθεια εξωγενών παραγόντων αλλά και της όποιας αυταρχικότητας από πλευράς του Μαδούρο να κρατήσει μακριά από την εξουσία την υποκινούμενη αντιπολίτευση, έχουμε αυτοανακύριξη προέδρου από την αντιπολίτευση με την σύμφωνη γνώμη όλων των ισχυρών χωρών. Στην Γαλλία τα κίτρινα γιλέκα διαδηλώνουν σχεδόν σε καθημερινή βάση εναντίον της αυταρχικής οικονομικής πολιτικής του Μακρόν, κανείς δεν αυτοπροσδιορίστηκε πρόεδρος ούτε έτρεξαν οι άλλες χώρες να συνδράμουν στον διαδηλώνοντα γαλλικό λαό, γιατί άραγε; ρητορικό το ερώτημα; όχι καθόλου, απλώς η μία παράγει πετρέλαιο και θέλει να το ελέγχει, ενώ η άλλη ανήκει στις χώρες που ελέγχουν το παγκόσμιο πετρέλαιο και υπάρχουν μια σειρά παραδείγματα ότι ακόμα και την πληροφορία την γράφει η πένα του ισχυρού. Πρόσφατα έγινε η δίκη στην Αγγλία του πρώην πρωθυπουργού Τόνυ Μπλαιρ και όπως ομολόγησε ο ίδιος στο δικαστήριο δεν υπήρχε κανένα στοιχείο ότι υπήρχαν χημικά στο Ιράκ και η επέμβαση στηρίχθηκε καθαρά στη Αμερικανική πίεση, ότι καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα από έναν αιμοσταγή δικτάτορα τον Σαντάμ Χουσεΐν ο οποίος δε δίστασε να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα εναντίον των αντιπάλων του. Άρα ένα ψέμα αιματοκύλισε έναν ολόκληρο λαό, κανείς δεν καταδικάστηκε, παρεπιπτόντως το Ιράκ έχει και αυτό πετρέλαιο. Περίπου τα ίδια ισχύουν και για τον έκφυλο Καντάφι, τελείως συμπτωματικά και η Λιβύη έχει πετρέλαιο. Βροντερή σιωπή για την Ισραηλινή βία στην Παλαιστίνη, και η διαρκής καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Σαουδική Αραβία καθώς και η ανθρωπιστική κρίση στην Υεμένη περνάν απαρατήρητα. Επίσης ένα βασικό στοιχείο που χρησιμοποιούμε για τα fake news ισχύει και εδώ, μία πηγή που ψεύδεται συχνά ή διαστρεβλώνει την πραγματικότητα είναι πλέον σημαδεμένη ως πηγή συχνών ψευδών ειδήσεων ή πληροφοριών, ακόμα και αλήθεια να λέει η εγκυρότητα της θα αμφισβητείται. Ισχύει και για τις πηγές κάποιων κρατών με συνεχείς ψευδείς ειδήσεις, αλλά βασίζονται στον απίστευτο καταιγισμό πληροφοριών με αποτέλεσμα να ξεχαστούν πολύ γρήγορα οι προήγουμενες ψεύτικες ειδήσεις. Συχνά η σιωπή, η απόκρυψη ή η αποσιώπηση μιας είδησης σημαίνει κατάφαση ή και συνενοχή στην παραπληροφόρηση και στην λανθασμένη γνώση. Εκεί έρχεται πάλι ο Επίκουρος και μας λέει να γυρίσουμε στις πρώτες αρχές, τίποτα δεν γίνεται από το τίποτα, τίποτα δεν χάνεται στο τίποτα, την μέθοδο της αναλογίας, από το μερικό στο γενικό, να ψάξουμε τις πηγές, να δούμε ότι κάθε τι μπορεί να είναι αποτέλεσμα πολλών αιτίων και με βάση την επιμαρτύρηση ή την αντιμαρτύρηση, με γνώμονα τα κριτήρια και τα δόγματα να φθάσουμε σε λογικά συμπεράσματα για το κάθε ένα θέμα, μακριά από φόβους, μεταφυσικές αναζητήσεις, επιφορτίσεις μετεώρων με πεπρωμένα και προδιαγεγραμμένες πορείες, δεισιδαιμονίες και κάθε είδους εξωπραγματικές λογικές. Φυσικά δεν μιλώ για fake news αλλά για συχνά πολλές μικρές διαστρεβλωμένες αλήθειες οι οποίες στηρίζουν ένα μεγάλο ψέμα. Σήμερα δυστυχώς έτσι λειτουργεί και η διαφήμιση και η προπαγάνδα, η μία θεμιτή η άλλη αθέμιτη σε όλες τις εκφάνσεις τους, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, ιδεολογικές και θρησκευτικές. Κάποτε κάποιος είπε, η συμβολή στην γνώση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν η αλήθειες για τον καπιταλισμό και τα ψέματά για τον υπαρκτό σοσιαλισμό. Επίσης η αυτόανακήρυξη των Η.Π.Α. στον ρόλο του παγκόσμιου εισαγγελέα με την επίφαση του αγώνα για τα δημοκρατικά δικαιώματα κάθε λαού με βάση τα γαιωπολιτικά και οικονομικά τους συμφέροντα μόνο τρόμο μπορεί να προκαλεί. Θα ήθελα να αναφερθώ και στους εθνικούς μύθους που κατά κανόνα απευθύνονται στο συναίσθημα ενός λαού και όχι στην λογική του. Αν και κατά την γνώμη μου τα εθνικά ψέματα ποτέ δεν είναι χρήσιμα γιατί θα τα βρεις μπροστά σου, κατ' άλλους μπορεί να είναι χρήσιμα για μια συγκεκριμένη χρονική συγκυρία αλλά απ' την στιγμή που γίνονται μόνιμα μόνο κακό μπορούν να προξενήσουν και να δημιουργήσουν στρεβλούς εθνικούς μύθους που όχι μόνο δεν προσφέρουν στο έθνος αλλά το αποσπούν απ' την ιστορική πραγματικότητα και δημιουργούν μια παγιωμένη εσφαλμένη αντίληψη για το ιστορικό υπόβαθρο ενός λαού ή ενός έθνους. Έτσι όταν θίγεται ένα τέτοιο θέμα είναι απολύτως σίγουρο ότι η σύγκρουση θα είναι σφοδρή, ( Μακεδονικό, φυλετική καθαρότητα και DNA, συμβολή της εκκλησίας στην επανάσταση του 1821 κλπ ). Πρέπει λοιπόν να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί τι γνώση ή πληροφορίες παίρνουμε αλλά πολύ περισσότερο πως τις παίρνουμε και πως τις διαχειριζόμαστε από εκεί και πέρα. Το πρόβλημα δεν είναι ότι ο κόσμος είναι απαίδευτος, το πρόβλημα είναι ότι, είναι εκπαιδευμένος αρκετά ώστε να πιστεύει ότι τον διδάσκουν αλλά όχι εκπαιδευμένος τόσο ώστε να θέτει το ερώτημα τι τον διδάσκουν. Έπειτα από μία σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων και οικονομικών κρίσεων διανθισμένων με παραπληροφόρηση και τρομολαγνεία έρχεται η θεσμοθέτηση τρομονόμων και οικονομικών μέτρων τέτοιων που μόνο σκοπό έχουν την αναστολή και αποδοχή της περιστολής δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών από μέρους των πολιτών ως ώριμο φρούτο. Έτσι βλέπουμε ότι ο μεγαλύτερος εχθρός του massman (μαζανθρώπου) είναι ο homo skepticus ( ο σκεπτόμενος άνθρωπος) . Βλέπουμε διαρκώς να γίνεται αναθεώρηση της κάθε επιστήμης, να καταρρίπτονται παγιωμένες θέσεις και στάσεις και ιδιαίτερα της ιστορίας σε πάρα πολλούς τομείς, η αρχαιολογία από την μια και η σύγχρονη επιστημονική ανάλυση των δεδομένων, οδηγούν τους ιστορικούς των επιστημών σε πολύ διαφορετικά συμπεράσματα από πριν. Σήμερα παρά ποτέ χρειάζεται μια αναθεώρηση των σχολικών εγχειριδίων με περισσότερες αλήθειες μακριά από εθνικούς μύθους και μία επαναπροσέγγιση των αρχαίων κειμένων όχι για στείρα μάθηση παπαγαλίας και τσιτάτων για επανάπαυση στις δάφνες των προγονων, αλλά ως σπόρο νέων ιδεών για μια γόνιμη και δημιουργική σκέψη. Όσον αφορά τον Επίκουρο μέσα σε μια εποχή κατάλυσης της δημοκρατίας και με την αστάθεια που προξενεί η εναλλαγή εξουσίας από τους επιγόνους, δεν δίστασε ούτε στιγμή και δημιούργησε τον Κήπο, το όραμα του, μια όαση μέσα στην Αθήνα του εμφυλίου όπου ο κάθε ένας που ήθελε να κερδίσει την ψυχική του και σωματική γαλήνη μπορούσε να περάσει τον χρόνο του διδασκόμενος αλλά και μελετώντας μαζί με άλλους τους τρόπους καταπολέμησης αλόγιστων επιθυμιών καθώς και την διερεύνηση και εκλογίκευση μέσω της παρατήρησης διαφόρων θεμάτων που μέχρι τότε φάνταζαν ακατανόητα και εξωπραγματικά. Πολεμήθηκε όσο κανένας άλλος από τις άλλες σχολές, τους φίλους της εξουσίας συγκαιρινούς του αλλά και μετέπειτα από το θρησκευτικό στάτους και από όλους όσους τρόμαζε η διδασκαλία του και σκόρπιζε τον σκοταδισμό που αυτοί προσέφεραν, με την παρατήρηση της φύσης, την λογική, την απόδειξη, τις αισθήσεις, τα πάθη, η αφοβία του θεού και του θανάτου και μια σειρά εύληπτους κανόνες με κορυφαία την τετραφάρμακο για να κρίνουμε το κάθε τι. Και " τι " μας λένε γι' αυτόν, ήταν: ηδονιστής, αμόρφωτος, ο κήπος άντρο οργίων και ακολασίας κλπ. " Πως " πραγματεύονταν όμως ο Επίκουρος την ηδονή, μας το λέει η στάση ζωής του και η διδασκαλία του καθώς και το πλούσιο συγγραφικό του έργο που δυστυχώς δεν έφθασε ως εμάς παρά μόνο σε ψήγματα. Ένας κήπος μια σχολή, όπου όλοι είναι ίσοι δούλοι, φτωχοί, πλούσιοι, άντρες, γυναίκες σύζυγοι και εταίρες, άνθρωποι κάθε φυλής, κάθε φύλου και τάξης χωρίς κανένα πρόβλημα με μόνο σκοπό το αναφαίρετο δικαίωμα στην ελεύθερη γνώση για την αναζήτηση της ευδαιμονίας. Σήμερα που η ψυχική ταραχή και ο σωματικός πόνος βρίσκονται στον υψηλότερο επίπεδο σε έναν κόσμο που χτίζεται στο ψέμα και την παραπληροφόρηση η επικούρεια προσέγγιση της αταραξίας της ψυχής και η απονία του σώματος φαντάζει κάτι απαραίτητο αν όχι η μοναδική λύση για όλους.
Άρης Χαραλαμπίδης
